پوشش جانوری
پوشش جانوری
در استان مازندران جانورانی چون ببر(منقرض شده)، پلنگ، خرس، گرگ، گربه وحشی، روباه، خوک وحشی، خرگوش، آهو، بزکوهی، میش و گربه ایرانییافت می‌شوند و پرندگان استان شامل قرقاول، شاهین، اردک، قو، کبک، تیهو، قمری، جغد، قوش، کرکس، حواصیل و کلاغ هستند و از خزندگان می‌توان به انواع مار و لاک‌پشت اشاره کرد. در کناره‌های ساحلی انواع پرندگان مهاجر از جمله اردک، غاز، پلیکان و چنگر در فصول سرد سال دیده می‌شوند. در آبگیرها و رودهای استان نیز انواع ماهی فراوان است.
فرهنگ، مراسم، بازی‌ها، ویژگی، موسیقی
زبان مردم مازندران تبری یا مازندرانی است، ولی بیشتر مردم آن با زبان فارسی نیز آشنایی دارند.
گویشهای تبری یا مازندرانی شامل:شهمیرزادی، کتولی، نوشهری ونوری ، ساروی، آملی، بابلی، چالوسی، تنکابنی، سوادکوهی، فیروزکوهی، هزارجریبی و لفوری می‌باشد.
مراسم‌ها
مازندران از فرهنگ و تمدن بسیار کهن و اصیل آریایی برخوردار است و به دلیل داشتن این تمدن باستانی و دیرینه مراسم‌های باستانی و به دلیل علاقه به دین و مذهب مراسم مذهبی بس با شکوهی در این دیار کهن برگزار می‌گردد، پس از گرویدن مردم آن به اسلام، برخی از مراسم باستانی بسته به فرهنگ مردمان مختلف مازندرانی با آداب اسلامی در آمیخته و بنا بر این شیوه اجرای آن در هر روستا با روستای دیگر متفاوت است.
صنایع دستی مازندران
از صنایع دستی موجود در استان مازندران می‌توان به قالی بافی، گلیم بافی، جاجیمچه بافی، بافت گلیچه، چوقا، شمد و ملحفه، سوزن دوزی، رنگرزی و چاپ سنتی سفالگری و سرامیک سازی، فرآورده‌های پوست و چرم، هنرهای مرتبط با فلز، هنرهای مرتبط با چوب، حصیر بافی، طراحی سنتی و نگارگری، صحافی و جلد سازی سنتی، صنایع دستی دریایی عروسک سازی اشاره کرد. قالی بافی و گلیم بافی از رشته‌های اصلی و اساسی مازندران نیست ولی در استان بافته می‌شود. در شرایطی که فرش در بعضی مناطق حرف اول برای ابراز وجود دارد تنها شهرت خود را در مازندران به سایر رشته‌ها واگذار کرده‌است و نقشه‌هایی که درمازندران بافته می‌شود مربوط به سایر مناطق است.
سوغات
آغوز نون، کماج، نصیری، بهاردونه، پشتِ زیک، پیسن گُندلهِ، آب دندان، نان کوهی، عسل کوهی، رشته به رشته، شکر قرمز، شربت بهار نارنج، مربای بهار نارنج، آلبالو، انار، انار جنگلی، بادمجان ترشی، سیر ترشی، هفت بیجار، ترشی یارسی، مربای پرتقال، گردو و سیب، صنایع چوبی، حصیر، گلیم، جاجیم، جوراب بافی، موج بافی، پارچه (چوغا، باشلق، وازشمد)، نمد، سفال، برنج، ماهی، ازگیل، کندس، گل کاسنی، کلوچه، برنج (شالی)، نارنگی، پرتغال، انواع مرکبات، غذاهای شمالی مانند مرغ و اردک و ماهی شکم پر و آش ترش، آش ماست، مرباها و ترشیجات و شیر و دوغ و کره محلی از مهمترین مواد غذایی هستند که بعنوان سوغاتی مازندران محسوب می‌شوند.
موسیقی مازندران
مازندران، استان ساحلی شمال ایران از شرق با گرگان، از جنوب با سمنان و تهران، از مغرب با گیلان و از شمال با دریای خزر همجوار است. این وضعیت خاص جغرافیایی باعث شده است فرهنگ موسیقی مازندران در ناحیه شرقی با خراسان و ترکمن صحرا آمیخته شود و در غرب، کمابیش خصایص موسیقی گیلانی را داشته باشد. در مازندران هم مانند اکثر نقاط ایران، موسیقی با زندگی مردم همراه و عجین است. در شالیزارها، جنگل‌ها، دریا، در آداب شادی و عزا و در همراهی با مراسم مذهبی، موسیقی مازندران نقش چشمگیری دارد. براساس روش پیشین و با توجه به واقعیت‌های موجود، موسیقی مازندران را به ۲ گروه عمده تقسیم می‌کنیم: موسیقی بامتر آزاد، موسیقی بامتر معین مقام خوانی از شرق تا غرب موسیقی مازندران بامتر آزاد شامل آهنگهایی است که در قالب مقامها و با حالت آوازی اجرا می‌شوند. مقام خوانی از شرق تا غرب مازندران رایج است و مقامها در شکلها و نامهای گوناگون متجلی می‌شوند. متداول ترین مقامهای موسیقی بومی مازندران عبارتند از:
مقام خوانی
امیری
معروف ترین مقام بین مردم مازندران است. این آواز زیبا و دل‌انگیز به تنهایی می‌تواند بیان کننده خصایص و ارزشهای موسیقی مازندران باشد. آواز امیری بیشتر در جنوب مازندران متداول است و شعرهای زیبا و تصویرگر امیر پازواری، شاعر بلند پایه مازندرانی(بابل)، زینت بخش آواز امیری است. مقام امیری در دو نوع امیری بلند و امیری کوتاه اجرا می‌شود و به همت شادروان استاد ابوالحسن صبا، مقام امیری مازندران ثبت شده و در کنار سایر گوشه‌های آواز دشتی در ردیف استاد صبا قرار گرفته است.
کتولی
از مقامهای معروف مازندران است که بیشتر در قسمتهای شمال مازندران متداول است. آوازهای کتولی در نوع خود زیبایی ویژه‌ای دارد. مقام کتولی، حاوی مضامین بلند اخلاقی، قومی، اعتقادی و گاه توصیفی است. کتولی در ۳نوع مختلف کتولی کوتاه (کل حال)، کتولی متوسط (میون کتولی) و کتولی بلند (بلند کتولی) اجرا می‌شود. علاوه بر امیری و کتولی، مقامهای ولک سری، توری (طبری) و طالبک (طالبا) را می‌توان نام برد.
چاووش خوانی
نیز از مقامهای معمول مازندران است که در استقبال یا بدرقه زایران مشهد، کربلا، نجف یا مکه خوانده می‌شود. چاووش خوان، پیک خبردهنده است که مردم را در حال و هوای اعتقادی و توجه به مقدسات قرار می‌دهد.
مضمون عمومی در موسیقی مازندران، مسایل حماسی و اعتقادی و پرداختن به بیان ارزشهاست. با این که موسیقی مقامی نواحی مختلف مازندران شباهت کلی و عام به هم دارند، اما در هر منطقه، بنا به شرایط اقلیمی و خصایص فرهنگی و نوع ارتباطات اجتماعی، رنگ و حالت مشخص تری می‌یابد. مثل سادگی در مازندران موسیقی‌هایی با متر معین به بیان ترانه‌هایی اختصاص دارد که عموما دارای مضامین توصیفی و عاشقانه هستند.
ترانه‌های مازندرانی با ملودی‌هایی ساده و روان و اشعاری لطیف و بی پیرایه، سخنان دلنشینی را بیان می‌کنند که جذابیت خاص یافته و در یادها باقی می‌مانند. ترانه‌های اصیل مازندرانی با عناوین و نامهای خاص، بیانگر قدمت و سابقه طولانی حوادث و مسایلی است که ریشه در زندگی مردم این سامان داشته و به زمان حال رسیده‌اند.
نوروزخوانی
از موسیقی‌های متداول در مازندران و با متر معین است. نوروزخوانان اشخاصی هستند که پیش از آمدن بهار، رسیدن نوروز و سال نو را با شعر و آهنگ به مردم بشارت می‌دهند. نوروزخوانان، بدیهه سرایانی هستند که از مدتها پیش از بهار به پیشواز بهار می‌روند و بدون همراهی ساز و صرفا به کمک آواز، نسیم بهاری را با دل و جان مردم آشنا می‌کنند. مردم هم به همراهی نوروزخوانان به آوازخوانی می‌پردازند و به این ترتیب استقبال از بهار عمومی می‌شود.
تعزیه
ریشه‌های محکم اعتقادی و علاقه به آل علی (ع) موجب شده است تعزیه در این سامان رشد یابد و آهنگهای تعزیه در بخشهای ریتمیک رشد چشمگیری بیابد. در عین حال، شیوه‌های آوازخوانی در تعزیه باعث شده است مقامهای موسیقی مازندران تحول یابد و در شکلهای متنوع عرضه شود و از این راه، فرمهای تازه در شکلهای موسیقی مازندران پدید آید.
سازهای مازندران
متداول ترین سازهای مازندران عبارتند از:
لَـلِـوا (نی): که از سازهای شناخته شده در مازندران است. لَـلِـوا یا نی درواقع، ساز چوپانی مازندران به حساب می‌آید و در میان دامداران و ساکنان کوهستان‌های مازندران معمول است.
دوتار رنگ و حالت بیانی دوتار مازندران از خصایص عمومی موسیقی این سامان تبعیت می‌کند و با حالات اجرایی دوتار ترکمنی و خراسانی تفاوتی آشکار دارد.
کمانچه: این ساز از سازهای معمول در میان مردم مازندران است. کمانچه رایج در مازندران مانند کمانچه لری سه سیم دارد، ولی در سالهای اخیر از کمانچه‌های چهارسیمی نیز استفاده می‌شود.
نقاره (ناقاره): عبارت است از طبل‌های کوچک با بدنه‌ای سفالی که پوستی روی دهانه کوزه سفالی کشیده شده و با طناب‌هایی در اطراف محکم می‌شود. نقاره را معمولا با ۲قطعه چرمی به صدا درمی آورند. نقاره در اجرای حرکات و رقصهای جمعی و به عنوان ساز خبرده، در همراهی سرنا استفاده می‌شود.
سرنا: سرنا در بین مردم مازندران به عنوان سازی روستایی و پرصدا در اعلام خبرها و انتقال وضعیت‌ها استفاده می‌شود. مردم مازندران سرنا را هم به تنهایی و هم در همراهی با نقاره به کار می‌برند. سرنا و نقاره علاوه بر جنبه‌های خبری در همراهی با رقصهای بومی نیز استفاده می‌شوند. علاوه بر سازهایی که نام بردیم، در بین مردم مازندران استفاده از سه تار، تار و تنبک نیز متداول است و بعضی از مردم بومی مازندران موسیقی‌های خود را با سازهای مذکور اجرا می‌کنند.
از دیگر موسیقی‌ها می‌توان به گهره سری و زاری اشاره نمود.
مطبوعات در مازندران
مطبوعات از سالهای ۱۲۹۰ در مازندران رونق گرفت و تا سالهای فعلی بیش از صد نشیریه و روزنامه و هفته نامه در مازندران فعالیت داشته و دارند. از جمله آنها می‌توان از بشیر، فجرخزر ،وارش، دیار سبز، هم ولایتی، حرف مازندران و ... نام برد.
سینما در مازندران
نخستین سینمای صامت سال ۱۳۰۸ از سوی زرتشتیان با نام اهورا مزدا و در بابل تاسیس گردید. بر اساس آمار سال ۱۳۸۰ در استان مازندران ۲۶ واحد سینمایی (۱۱ واحد خصوصی و ۱۲ واحد دولتی) با ظرفیت ۱۴۲۵۴ صندلی وجود داشته است. قابل ذکر است که نخستین سینماهای شمال کشور در بابل شروع بکار کرده بودند. تعداد سینماهای هر شهر: آمل و محمودآباد ۳ سینما، بابل و بابلسر ۷ سینما، بهشهر و نکا ۳ سینما، تنکابن و رامسر ۴ سینما، ساری ۳ سینما، قائمهشر ۱ سینما، نور ۱ سینما، نوشهر و چالوس ۳ سینما.
برخی از سینماهای این استان عبارتند از:
سینما آزادی بابل
سینما انقلاب بابل
مجتمع فرهنگی ارشاد بابل (۱)
مجتمع فرهنگی ارشاد بابل (۲)
سینما شقایق بابلسر
سینما پیوند فریدونکنار
سینما جهان نما چالوس
سینما ارشاد چالوس
سینما سپهر ساری
سینما ایران ساری
سینما انقلاب تنکابن
سینما ایران تنکابن
سینما پیام سلمان شهر
سینما استقلال محمودآباد
سینما بهمن آمل (۱)
سینما بهمن آمل (۲)
سینما بهمن بهشهر
دانشگاه‌های مازندران
مهمترین دانشگاه‌های مازندران به شرح زیر اند
وزارت علوم
دولتی
دانشگاه مازندران (بابلسر)
دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری (میاندرود)
دانشگاه تخصصی فناوری‌های نوین آمل
مرکز آموزش عالی علم و صنعت مازندران (بهشهر)
غیرانتفاعی
دانشگاه علوم و فنون مازندران (بابل)
دانشگاه شمال (آمل)
وزارت بهداشت
دانشگاه علوم پزشکی مازندران (ساری)
دانشگاه علوم پزشکی بابل
راه‌های ارتباطی زمینی
راه‌های اصلی ارتباطی این استان «جاده سراسری ساحلی»، «محور هراز»، «محور فیروز کوه (سوادکوه)» و محور کندوان (جاده چالوس) (چهارمین جاده زیبا جهان) است.
در جاده‌های ارتباطی مازندران به سوی جنوب ۱۰۷ نقطه حادثه‌خیز وجود دارد که سالیانه جان شمار زیادی از شهروندان را می‌گیرد.
راه‌های دریایی، هوایی و ریلی
مازندران از نظر راه هوایی و به خصوص دریایی یکی از مراکز مهم در خاورمیانه با دارا بودن چندین بندر تجاری و فرودگاه است.
فرودگاه ها
فرودگاه بین‌المللی دشت ناز (ساری)
فرودگاه نوشهر (قدیمی ترین فرودگاه مازندران)
فرودگاه رامسر
بنادرها
بندر امیرآباد(بهشهر)
بندر فریدونکنار
بندر نوشهر
راه آهن ها
راه آهن مازندران (راه آهن شمال) نام یکی از شعبه‌های اصلی از راه آهن سراسری ایران است که در سال ۱۳۰۸ خورشیدی در دوران رضا شاه پهلوی، نخستین فاز آن افتتاح شد.
این راه‌آهن دارای ۲۷ ایستگاه می‌باشد که ۷ ایستگاه آن مشترک با راه آهن خراسان است. راه‌آهن مازندران به نام راه آهن شمال نیز مشهور است و امروزه نیز برخی آن را مسیر گرگان نیز می‌نامند. حوزه استحفاظی راه آهن شمال از سوزن خروجی ایستگاه گرمسار در استان سمنان آغاز و با عبور از کوههای البرز و بخش‌هایی از استان تهران وارد استان مازندران و مناطق جنگلی شده و با عبور از شهرهای متعدد و مناطق جلگه‌ای وارد استان گلستان و در انتها به ایستگاه گرگان ختم می‌شود.
پیشینه احداث موفق اولین راه‌آهن در ایران به سال ۱۸۸۶ میلادی با احداث خط راه آهن محمودآباد (سواحل جنوبی دریای مازندران) به آمل برمی‌گردد. این طرح اگرچه در نظر بود تا تهران ادامه یابد، ولی با کارشکنی‌های پیمانکارهای بلژیکی به شکست انجامید و خطوط آن، برچیده و از آن به عنوان تیرک‌های تلگراف استفاده شد. در سال بعد احداث راه آهن تهران- حرم شاه عبدالعظیم، و پس از آن جلفا-تبریز آغاز شد. اولین خط راه آهن نوین ایران در دوران رضا شاه پهلوی از شاهی (قائم شهر کنونی) تا بندر شاه (بندر ترکمن امروزی) کشیده گشت، پس از اتمام ساخت پل گردن در ساری اولین قطار در مهرماه ۱۳۰۸ به دستور رضا شاه پهلوی از ساری عازم بندر ترکمن شد. پس از آن همزمان با احداث راه آهن خوزستان، کارها در رشته کوههای البرز آغاز گردید، کارگران ترک در کنار سایرین و مهندسین و پیمانکاران به ویژه آلمانی‌ها، کار ساخت تونل‌ها و پل‌ها را پیگیری کردند.
گاه شمار تبری
در گاه شمار مازندارنی که به نام «فرس قدیم» شناخته می‌شود، سال ۳۶۵ روز دارد و آن دوازده ماه ۳۰ روز است و ۵ روز به نام «پیتک» یا «پتک» این سال، ۶ ساعت و کسری کمتر از ۱ سال خورشیدی دارد و از این رو ماههای آن گردان است و جای هر ماهش با گذشت ۱۲۸ سال یک ماه پیشتر می‌افتد. مازندرانی‌ها سال این گاهشماری را از «ارکه ما» (آذرماه) آغاز و به «اونما» (آبان ماه) ختم می‌کنند. پنج روز «پیتک» را هم به پایان «اونما» می‌افزایند و هر یک از ماهها را به ترتیب زیر چنین می‌خوانند:
ارکما (آذرماه)
دما یا دیما (دی ماه)
وهمن ما (بهمن ماه)
نوروز ما یا نرزما یا عیدما (اسفندماه)
سیوما یا فردین ما (فروردین ماه)
کرچ ما یا کَرچ ما (اردیبهشت ماه)
هر ما (خرداد ماه)
تیرما (تیر ماه)
مردال ما یا ملارما (مرداد ماه)
شرویرنما یا شروین ما (شهریور ماه)
میرما (مهرماه)
اونما (آبانماه)
نظیر این گاه شماری را «امیر تیمور قاجار» در زمان محمدشاه قاجار، در کتاب «نصاب تبری» زیر عنوان «اسامی ماههای فرس» چنین یاد کرده است: سیوماه و کرچ و هره ماه تیر دگر هست مردال و شروین میر چه اونه ماهوارکه ماه است و دی ز پی وهمن و هست نوروز اخیر پتک را بدان خسمه زائده به آئین هرگز صغیر و کبیر مازندرانی‌ها نخستین روز هر ماه را«مارماه» می‌نامند و در سپیده دم آن در هر خانه مرد یا زن یا کودکی خوش قد پا به آستانه خانه می‌گذارد تا به آن خانواده، آن ماه تا آخرین روزهایش خوش بگذرد. نیز در روز «مارما» هر ماه داد و ستد نمی‌کنند و چیزی به کسی نمی‌دهند یا نمی‌بخشند و چنین کارهایی را بدشگون می‌پندارند. چگونگی هوای هر روز از پنج روز پیتک را نشانهای از هوای ماهی از پنج ماه پس از آن می‌دانند. اگر هوای نخستین روز پیتک آفتابی باشد هوای روزهای«ارکما» را هم آفتابی می‌پندارند. یا اگر هوای دومین روز آن بارانی باشد، هوای «دما» را بارانی می‌دانند، بهمین گونه چگونگی «وهمن ما» و»«فردین ما» و «نوروزما» می‌انگارند. همچنین هوای هر یک از روزهای طاق «کرچما» را تا چهاردهم، یعنی روزهای اول و سوم و پنجم. سیزدهم، که جمله هفت روز می‌شود، نشانهای از هوای روزهای «کرچما» و شش ماه دیگر سال می‌دانند. مثلا اگر آسمان روز اول «کرچما» گرفته و بارانی شود، هوای سراسر ماه «کرچما» را گرفته و بارانی می‌پندارند. یا اگر هوای روز سوم آن باز و آفتابی شود، هوای تمام روزهای ماه «هر ما» را باز و آفتابی خواهند دانست. بهمین طریق هوای روزهای پنجم و هفتم و سیزدهم را نشانه هائی از برای هوای ماههای «تیرما» «مردال ما» و ..«اونما» می‌انگارند این هفت روز از «کرچما» را «کرچ در» می‌نامند و در این روزها گلکاری نمی‌کنند، تن نمی‌شویند، موی سر و چهره نمی‌تراشند و پشم گوسفند و موی بز نمی چینندو چون معتقدند که: اگر گلکاری بکنند مار درخانه شان آشکار خواهد شد و آشیانه و تخم‌گذاری خواهد کرد. اگر موی سر بتراشند یا تن بشویند، موی سر و تن و چهره شان سفید می‌شود و می‌ریزد. اگر پشم گوسفند یا موی بز را بچینند، بیماری و بلا در دام می‌افتد.
آغاز تاریخ تبری همزمان با سال ۳۱هجری است. پس از در گذشت یزدگرد سوم، اسپهبد گیل ژاماسبی پادشاه تبرستان برای آیین نیاکان خود پرچم استقلال برافراشت از آن زمان تاریخ نوین مازندران پس از ظهور و گسترش اسلام در این سرزمین آغاز گشت هر سال تبری به چهار بخش، بهار، تابستان، پائیز، زمستان تقسیم می‌شود هر سال دارای دوازده ماه است و هر ماه سی روز می‌باشد که به اضافه پنج روز پتک می‌شود. در سال چهارم یک روز به پتک افزوده می‌شود و نام آن شیشک استآغاز هر سال تبری از نخستین روز از فردینه ماه یعنی برابر با۳ مرداد ماه شمسی و۲۵جولای میلادی است.
ورزش در مازندران
مازندران از استان‌های ورزشی ایران است و معروفترین ورزش آن ورزش ملی ایران کشتی است که در این بین جویبار را پاتخت کشتی جهان می‌نامند و ورزش‌های دیگری مانند ورزش‌های رزمی و توپی مانند والیبال، بسکتبال و فوتبال رونق بسیار در این استان داشته و یکی از قطب‌های ورزشی ایران و جهان به حساب می‌رود و از پایگاه‌های ورزشی ایران است و همه ساله بیشترین قهرمان ایرانی در تورنومنت‌های مختلف از این استان است.
مهم ترین تیم‌های ورزشی مازندران در لیگ‌های ورزشی ایران باشگاه والیبال کاله آمل، باشگاه بسکتبال بیم بابل، باشگاه بسکتبال کاله بابل،باشگاه فوتبال نساجی مازندران،باشگاه کشتی خونه به خونه بابل، باشگاه فوتسال راه ساری، باشگاه فوتبال خونه به خونه بابل،باشگاه فوتبال صنعت ساری، باشگاه فوتبال شموشک نوشهر، باشگاه فوتبال سایپا شمال، باشگاه فوتسال فجر قائم گلوگاه، باشگاه تاکسیرانی آمل، باشگاه فوتبال نفت محمودآباد، هیئت فوتبال دریای بابل، باشگاه ورزشی هتل ملک چالوس،باشگاه فوتبال شاهین بابل ،باشگاه ورزشی موسسه مالی و اعتباری ثامن‌الحجج آمل، باشگاه والیبال آریا صنعت بابل کنار، باشگاه والیبال کاله جوان، باشگاه ورزشی شهرداری بهشهر، باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس جویبار، باشگاه فرهنگی ورزشی صدرای زیرآب، باشگاه شهدا ساری، باشگاه فرهنگی ورزشی داماش بابل،باشگاه کشتی گاز مازندران، باشگاه فوتبال پیام صنعت آمل و باشگاه تنیس روی میز شورای شهر بابل هستند.
ورزشگاه‌ها
از مهمترین ورزشگاه‌های مازندران می‌توان به ورزشگاه شهید وطنی قائمشهر، ورزشگاه هفت تیر بابل، ورزشگاه شهدای ساری، ورزشگاه شهدای نوشهر و ... اشاره نمود.
آبدنگسر
آبدنگسر روستایی است در دو کیلومتری شهر شیرگاه و از توابع شهرستان سوادکوه. این روستا حدود ۳۰۰ نفر جمعیت دارد. به گفته پیشینیان در این روستا آبدنگ و پادنگ زیاد بوده و به این نام مشهور شده است.
عمده مردمان این روستا کشاورزی می‌کنند. این روستا از شمال به روستای تپه سر و شهر قائمشهر ؛ از جنوب به روستای چالی و شهر شیرگاه؛ از شرق به جنگل و از غرب به کلیج خیل منتهی می‌شود. این روستا از بدو انقلاب دارای شورای اسلامی بوده و این شورا خدماتی را به روستا نموده است؛ از جمله آب برق تلفن گاز.
این منطقه توسط راه آهن - از زمان پهلوی تا کنون - و رودخانه به چهار بخش تقسیم شده است . پل تاریخی شاه عباسی از جمله اثر تاریخی آن می‌باشد که بر روی رودخانه آن قرار گرفته است.
اترکله
اترکله، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان راستوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن زیر سه خانوار بوده‌است.
اتو
اتو، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان کسلیان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۵۶۵ نفر (۱۳۳خانوار) بوده‌است.
ارات‌بن
ارات بن، روستایی است از توابع دهستان ولوپی بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران با منظر طبیعی کوهستانی جنگلی با اقلیم چهارفصل برگی دیگر از کتاب آفرینش بهشت مازندران می‌باشد. این روستا در نزدیکی شهر آلاشت و در مسیر جاده توریستی دراسله قراردارد. نام این روستا مرکب از دو کلمه ارات (به معنای کشتزارهای وسیع) و بن به معنای پایین دست می‌باشد. ساکنین ارات بن اغلب از دو طایفه عالیشاه و سیاوشی می‌باشند که با مرور زمان و با تغییرات شناسنامه‌ای نامهای دیگر نیز در این روستا یافت می‌شود.
جمعیت
این روستا در قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲۵۳ نفر (۸۴خانوار) بوده‌است.
ارژنگ رودبار
ارژنگ رودبار، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان راستوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۰۷ نفر (۳۴خانوار) بوده‌است.
ارفع‌ده
ارفع ده، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان راستوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۳۷۹ نفر (۹۹خانوار) بوده‌است.
اریم
اریم، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان راستوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۱۱ نفر (۳۶خانوار) بوده‌است.
ازان‌ده
ازان ده، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان راستوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۱۵ نفر (۳۶خانوار) بوده‌است.
ازود
ازود، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان راستوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن زیر سه خانوار بوده‌است.
اساس
اساس، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان راستوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲۷۴ نفر (۷۱خانوار) بوده‌است.
اسبوکلا
اسبوکلا، روستایی است از توابع بخش شیرگاه شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان لفور قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۴۳ نفر (۲۰خانوار) بوده‌است.
اسپرز
اسپرز، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان ولوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲۷ نفر (۸خانوار) بوده‌است.
اسپوکلا
اسپو کلاً، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان ولوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۷۵ نفر (۲۳خانوار) بوده‌است.
استخرسر
استخرسر، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان راستوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۰۹ نفر (۲۹خانوار) بوده‌است.
در استان مازندران جانورانی چون ببر(منقرض شده)، پلنگ، خرس، گرگ، گربه وحشی، روباه، خوک وحشی، خرگوش، آهو، بزکوهی، میش و گربه ایرانییافت می‌شوند و پرندگان استان شامل قرقاول، شاهین، اردک، قو، کبک، تیهو، قمری، جغد، قوش، کرکس، حواصیل و کلاغ هستند و از خزندگان می‌توان به انواع مار و لاک‌پشت اشاره کرد. در کناره‌های ساحلی انواع پرندگان مهاجر از جمله اردک، غاز، پلیکان و چنگر در فصول سرد سال دیده می‌شوند. در آبگیرها و رودهای استان نیز انواع ماهی فراوان است.
فرهنگ، مراسم، بازی‌ها، ویژگی، موسیقی
زبان مردم مازندران تبری یا مازندرانی است، ولی بیشتر مردم آن با زبان فارسی نیز آشنایی دارند.
گویشهای تبری یا مازندرانی شامل:شهمیرزادی، کتولی، نوشهری ونوری ، ساروی، آملی، بابلی، چالوسی، تنکابنی، سوادکوهی، فیروزکوهی، هزارجریبی و لفوری می‌باشد.
مراسم‌ها
مازندران از فرهنگ و تمدن بسیار کهن و اصیل آریایی برخوردار است و به دلیل داشتن این تمدن باستانی و دیرینه مراسم‌های باستانی و به دلیل علاقه به دین و مذهب مراسم مذهبی بس با شکوهی در این دیار کهن برگزار می‌گردد، پس از گرویدن مردم آن به اسلام، برخی از مراسم باستانی بسته به فرهنگ مردمان مختلف مازندرانی با آداب اسلامی در آمیخته و بنا بر این شیوه اجرای آن در هر روستا با روستای دیگر متفاوت است.
صنایع دستی مازندران
از صنایع دستی موجود در استان مازندران می‌توان به قالی بافی، گلیم بافی، جاجیمچه بافی، بافت گلیچه، چوقا، شمد و ملحفه، سوزن دوزی، رنگرزی و چاپ سنتی سفالگری و سرامیک سازی، فرآورده‌های پوست و چرم، هنرهای مرتبط با فلز، هنرهای مرتبط با چوب، حصیر بافی، طراحی سنتی و نگارگری، صحافی و جلد سازی سنتی، صنایع دستی دریایی عروسک سازی اشاره کرد. قالی بافی و گلیم بافی از رشته‌های اصلی و اساسی مازندران نیست ولی در استان بافته می‌شود. در شرایطی که فرش در بعضی مناطق حرف اول برای ابراز وجود دارد تنها شهرت خود را در مازندران به سایر رشته‌ها واگذار کرده‌است و نقشه‌هایی که درمازندران بافته می‌شود مربوط به سایر مناطق است.
سوغات
آغوز نون، کماج، نصیری، بهاردونه، پشتِ زیک، پیسن گُندلهِ، آب دندان، نان کوهی، عسل کوهی، رشته به رشته، شکر قرمز، شربت بهار نارنج، مربای بهار نارنج، آلبالو، انار، انار جنگلی، بادمجان ترشی، سیر ترشی، هفت بیجار، ترشی یارسی، مربای پرتقال، گردو و سیب، صنایع چوبی، حصیر، گلیم، جاجیم، جوراب بافی، موج بافی، پارچه (چوغا، باشلق، وازشمد)، نمد، سفال، برنج، ماهی، ازگیل، کندس، گل کاسنی، کلوچه، برنج (شالی)، نارنگی، پرتغال، انواع مرکبات، غذاهای شمالی مانند مرغ و اردک و ماهی شکم پر و آش ترش، آش ماست، مرباها و ترشیجات و شیر و دوغ و کره محلی از مهمترین مواد غذایی هستند که بعنوان سوغاتی مازندران محسوب می‌شوند.
موسیقی مازندران
مازندران، استان ساحلی شمال ایران از شرق با گرگان، از جنوب با سمنان و تهران، از مغرب با گیلان و از شمال با دریای خزر همجوار است. این وضعیت خاص جغرافیایی باعث شده است فرهنگ موسیقی مازندران در ناحیه شرقی با خراسان و ترکمن صحرا آمیخته شود و در غرب، کمابیش خصایص موسیقی گیلانی را داشته باشد. در مازندران هم مانند اکثر نقاط ایران، موسیقی با زندگی مردم همراه و عجین است. در شالیزارها، جنگل‌ها، دریا، در آداب شادی و عزا و در همراهی با مراسم مذهبی، موسیقی مازندران نقش چشمگیری دارد. براساس روش پیشین و با توجه به واقعیت‌های موجود، موسیقی مازندران را به ۲ گروه عمده تقسیم می‌کنیم: موسیقی بامتر آزاد، موسیقی بامتر معین مقام خوانی از شرق تا غرب موسیقی مازندران بامتر آزاد شامل آهنگهایی است که در قالب مقامها و با حالت آوازی اجرا می‌شوند. مقام خوانی از شرق تا غرب مازندران رایج است و مقامها در شکلها و نامهای گوناگون متجلی می‌شوند. متداول ترین مقامهای موسیقی بومی مازندران عبارتند از:
مقام خوانی
امیری
معروف ترین مقام بین مردم مازندران است. این آواز زیبا و دل‌انگیز به تنهایی می‌تواند بیان کننده خصایص و ارزشهای موسیقی مازندران باشد. آواز امیری بیشتر در جنوب مازندران متداول است و شعرهای زیبا و تصویرگر امیر پازواری، شاعر بلند پایه مازندرانی(بابل)، زینت بخش آواز امیری است. مقام امیری در دو نوع امیری بلند و امیری کوتاه اجرا می‌شود و به همت شادروان استاد ابوالحسن صبا، مقام امیری مازندران ثبت شده و در کنار سایر گوشه‌های آواز دشتی در ردیف استاد صبا قرار گرفته است.
کتولی
از مقامهای معروف مازندران است که بیشتر در قسمتهای شمال مازندران متداول است. آوازهای کتولی در نوع خود زیبایی ویژه‌ای دارد. مقام کتولی، حاوی مضامین بلند اخلاقی، قومی، اعتقادی و گاه توصیفی است. کتولی در ۳نوع مختلف کتولی کوتاه (کل حال)، کتولی متوسط (میون کتولی) و کتولی بلند (بلند کتولی) اجرا می‌شود. علاوه بر امیری و کتولی، مقامهای ولک سری، توری (طبری) و طالبک (طالبا) را می‌توان نام برد.
چاووش خوانی
نیز از مقامهای معمول مازندران است که در استقبال یا بدرقه زایران مشهد، کربلا، نجف یا مکه خوانده می‌شود. چاووش خوان، پیک خبردهنده است که مردم را در حال و هوای اعتقادی و توجه به مقدسات قرار می‌دهد.
مضمون عمومی در موسیقی مازندران، مسایل حماسی و اعتقادی و پرداختن به بیان ارزشهاست. با این که موسیقی مقامی نواحی مختلف مازندران شباهت کلی و عام به هم دارند، اما در هر منطقه، بنا به شرایط اقلیمی و خصایص فرهنگی و نوع ارتباطات اجتماعی، رنگ و حالت مشخص تری می‌یابد. مثل سادگی در مازندران موسیقی‌هایی با متر معین به بیان ترانه‌هایی اختصاص دارد که عموما دارای مضامین توصیفی و عاشقانه هستند.
ترانه‌های مازندرانی با ملودی‌هایی ساده و روان و اشعاری لطیف و بی پیرایه، سخنان دلنشینی را بیان می‌کنند که جذابیت خاص یافته و در یادها باقی می‌مانند. ترانه‌های اصیل مازندرانی با عناوین و نامهای خاص، بیانگر قدمت و سابقه طولانی حوادث و مسایلی است که ریشه در زندگی مردم این سامان داشته و به زمان حال رسیده‌اند.
نوروزخوانی
از موسیقی‌های متداول در مازندران و با متر معین است. نوروزخوانان اشخاصی هستند که پیش از آمدن بهار، رسیدن نوروز و سال نو را با شعر و آهنگ به مردم بشارت می‌دهند. نوروزخوانان، بدیهه سرایانی هستند که از مدتها پیش از بهار به پیشواز بهار می‌روند و بدون همراهی ساز و صرفا به کمک آواز، نسیم بهاری را با دل و جان مردم آشنا می‌کنند. مردم هم به همراهی نوروزخوانان به آوازخوانی می‌پردازند و به این ترتیب استقبال از بهار عمومی می‌شود.
تعزیه
ریشه‌های محکم اعتقادی و علاقه به آل علی (ع) موجب شده است تعزیه در این سامان رشد یابد و آهنگهای تعزیه در بخشهای ریتمیک رشد چشمگیری بیابد. در عین حال، شیوه‌های آوازخوانی در تعزیه باعث شده است مقامهای موسیقی مازندران تحول یابد و در شکلهای متنوع عرضه شود و از این راه، فرمهای تازه در شکلهای موسیقی مازندران پدید آید.
سازهای مازندران
متداول ترین سازهای مازندران عبارتند از:
لَـلِـوا (نی): که از سازهای شناخته شده در مازندران است. لَـلِـوا یا نی درواقع، ساز چوپانی مازندران به حساب می‌آید و در میان دامداران و ساکنان کوهستان‌های مازندران معمول است.
دوتار رنگ و حالت بیانی دوتار مازندران از خصایص عمومی موسیقی این سامان تبعیت می‌کند و با حالات اجرایی دوتار ترکمنی و خراسانی تفاوتی آشکار دارد.
کمانچه: این ساز از سازهای معمول در میان مردم مازندران است. کمانچه رایج در مازندران مانند کمانچه لری سه سیم دارد، ولی در سالهای اخیر از کمانچه‌های چهارسیمی نیز استفاده می‌شود.
نقاره (ناقاره): عبارت است از طبل‌های کوچک با بدنه‌ای سفالی که پوستی روی دهانه کوزه سفالی کشیده شده و با طناب‌هایی در اطراف محکم می‌شود. نقاره را معمولا با ۲قطعه چرمی به صدا درمی آورند. نقاره در اجرای حرکات و رقصهای جمعی و به عنوان ساز خبرده، در همراهی سرنا استفاده می‌شود.
سرنا: سرنا در بین مردم مازندران به عنوان سازی روستایی و پرصدا در اعلام خبرها و انتقال وضعیت‌ها استفاده می‌شود. مردم مازندران سرنا را هم به تنهایی و هم در همراهی با نقاره به کار می‌برند. سرنا و نقاره علاوه بر جنبه‌های خبری در همراهی با رقصهای بومی نیز استفاده می‌شوند. علاوه بر سازهایی که نام بردیم، در بین مردم مازندران استفاده از سه تار، تار و تنبک نیز متداول است و بعضی از مردم بومی مازندران موسیقی‌های خود را با سازهای مذکور اجرا می‌کنند.
از دیگر موسیقی‌ها می‌توان به گهره سری و زاری اشاره نمود.
مطبوعات در مازندران
مطبوعات از سالهای ۱۲۹۰ در مازندران رونق گرفت و تا سالهای فعلی بیش از صد نشیریه و روزنامه و هفته نامه در مازندران فعالیت داشته و دارند. از جمله آنها می‌توان از بشیر، فجرخزر ،وارش، دیار سبز، هم ولایتی، حرف مازندران و ... نام برد.
سینما در مازندران
نخستین سینمای صامت سال ۱۳۰۸ از سوی زرتشتیان با نام اهورا مزدا و در بابل تاسیس گردید. بر اساس آمار سال ۱۳۸۰ در استان مازندران ۲۶ واحد سینمایی (۱۱ واحد خصوصی و ۱۲ واحد دولتی) با ظرفیت ۱۴۲۵۴ صندلی وجود داشته است. قابل ذکر است که نخستین سینماهای شمال کشور در بابل شروع بکار کرده بودند. تعداد سینماهای هر شهر: آمل و محمودآباد ۳ سینما، بابل و بابلسر ۷ سینما، بهشهر و نکا ۳ سینما، تنکابن و رامسر ۴ سینما، ساری ۳ سینما، قائمهشر ۱ سینما، نور ۱ سینما، نوشهر و چالوس ۳ سینما.
برخی از سینماهای این استان عبارتند از:
سینما آزادی بابل
سینما انقلاب بابل
مجتمع فرهنگی ارشاد بابل (۱)
مجتمع فرهنگی ارشاد بابل (۲)
سینما شقایق بابلسر
سینما پیوند فریدونکنار
سینما جهان نما چالوس
سینما ارشاد چالوس
سینما سپهر ساری
سینما ایران ساری
سینما انقلاب تنکابن
سینما ایران تنکابن
سینما پیام سلمان شهر
سینما استقلال محمودآباد
سینما بهمن آمل (۱)
سینما بهمن آمل (۲)
سینما بهمن بهشهر
دانشگاه‌های مازندران
مهمترین دانشگاه‌های مازندران به شرح زیر اند
وزارت علوم
دولتی
دانشگاه مازندران (بابلسر)
دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری (میاندرود)
دانشگاه تخصصی فناوری‌های نوین آمل
مرکز آموزش عالی علم و صنعت مازندران (بهشهر)
غیرانتفاعی
دانشگاه علوم و فنون مازندران (بابل)
دانشگاه شمال (آمل)
وزارت بهداشت
دانشگاه علوم پزشکی مازندران (ساری)
دانشگاه علوم پزشکی بابل
راه‌های ارتباطی زمینی
راه‌های اصلی ارتباطی این استان «جاده سراسری ساحلی»، «محور هراز»، «محور فیروز کوه (سوادکوه)» و محور کندوان (جاده چالوس) (چهارمین جاده زیبا جهان) است.
در جاده‌های ارتباطی مازندران به سوی جنوب ۱۰۷ نقطه حادثه‌خیز وجود دارد که سالیانه جان شمار زیادی از شهروندان را می‌گیرد.
راه‌های دریایی، هوایی و ریلی
مازندران از نظر راه هوایی و به خصوص دریایی یکی از مراکز مهم در خاورمیانه با دارا بودن چندین بندر تجاری و فرودگاه است.
فرودگاه ها
فرودگاه بین‌المللی دشت ناز (ساری)
فرودگاه نوشهر (قدیمی ترین فرودگاه مازندران)
فرودگاه رامسر
بنادرها
بندر امیرآباد(بهشهر)
بندر فریدونکنار
بندر نوشهر
راه آهن ها
راه آهن مازندران (راه آهن شمال) نام یکی از شعبه‌های اصلی از راه آهن سراسری ایران است که در سال ۱۳۰۸ خورشیدی در دوران رضا شاه پهلوی، نخستین فاز آن افتتاح شد.
این راه‌آهن دارای ۲۷ ایستگاه می‌باشد که ۷ ایستگاه آن مشترک با راه آهن خراسان است. راه‌آهن مازندران به نام راه آهن شمال نیز مشهور است و امروزه نیز برخی آن را مسیر گرگان نیز می‌نامند. حوزه استحفاظی راه آهن شمال از سوزن خروجی ایستگاه گرمسار در استان سمنان آغاز و با عبور از کوههای البرز و بخش‌هایی از استان تهران وارد استان مازندران و مناطق جنگلی شده و با عبور از شهرهای متعدد و مناطق جلگه‌ای وارد استان گلستان و در انتها به ایستگاه گرگان ختم می‌شود.
پیشینه احداث موفق اولین راه‌آهن در ایران به سال ۱۸۸۶ میلادی با احداث خط راه آهن محمودآباد (سواحل جنوبی دریای مازندران) به آمل برمی‌گردد. این طرح اگرچه در نظر بود تا تهران ادامه یابد، ولی با کارشکنی‌های پیمانکارهای بلژیکی به شکست انجامید و خطوط آن، برچیده و از آن به عنوان تیرک‌های تلگراف استفاده شد. در سال بعد احداث راه آهن تهران- حرم شاه عبدالعظیم، و پس از آن جلفا-تبریز آغاز شد. اولین خط راه آهن نوین ایران در دوران رضا شاه پهلوی از شاهی (قائم شهر کنونی) تا بندر شاه (بندر ترکمن امروزی) کشیده گشت، پس از اتمام ساخت پل گردن در ساری اولین قطار در مهرماه ۱۳۰۸ به دستور رضا شاه پهلوی از ساری عازم بندر ترکمن شد. پس از آن همزمان با احداث راه آهن خوزستان، کارها در رشته کوههای البرز آغاز گردید، کارگران ترک در کنار سایرین و مهندسین و پیمانکاران به ویژه آلمانی‌ها، کار ساخت تونل‌ها و پل‌ها را پیگیری کردند.
گاه شمار تبری
در گاه شمار مازندارنی که به نام «فرس قدیم» شناخته می‌شود، سال ۳۶۵ روز دارد و آن دوازده ماه ۳۰ روز است و ۵ روز به نام «پیتک» یا «پتک» این سال، ۶ ساعت و کسری کمتر از ۱ سال خورشیدی دارد و از این رو ماههای آن گردان است و جای هر ماهش با گذشت ۱۲۸ سال یک ماه پیشتر می‌افتد. مازندرانی‌ها سال این گاهشماری را از «ارکه ما» (آذرماه) آغاز و به «اونما» (آبان ماه) ختم می‌کنند. پنج روز «پیتک» را هم به پایان «اونما» می‌افزایند و هر یک از ماهها را به ترتیب زیر چنین می‌خوانند:
ارکما (آذرماه)
دما یا دیما (دی ماه)
وهمن ما (بهمن ماه)
نوروز ما یا نرزما یا عیدما (اسفندماه)
سیوما یا فردین ما (فروردین ماه)
کرچ ما یا کَرچ ما (اردیبهشت ماه)
هر ما (خرداد ماه)
تیرما (تیر ماه)
مردال ما یا ملارما (مرداد ماه)
شرویرنما یا شروین ما (شهریور ماه)
میرما (مهرماه)
اونما (آبانماه)
نظیر این گاه شماری را «امیر تیمور قاجار» در زمان محمدشاه قاجار، در کتاب «نصاب تبری» زیر عنوان «اسامی ماههای فرس» چنین یاد کرده است: سیوماه و کرچ و هره ماه تیر دگر هست مردال و شروین میر چه اونه ماهوارکه ماه است و دی ز پی وهمن و هست نوروز اخیر پتک را بدان خسمه زائده به آئین هرگز صغیر و کبیر مازندرانی‌ها نخستین روز هر ماه را«مارماه» می‌نامند و در سپیده دم آن در هر خانه مرد یا زن یا کودکی خوش قد پا به آستانه خانه می‌گذارد تا به آن خانواده، آن ماه تا آخرین روزهایش خوش بگذرد. نیز در روز «مارما» هر ماه داد و ستد نمی‌کنند و چیزی به کسی نمی‌دهند یا نمی‌بخشند و چنین کارهایی را بدشگون می‌پندارند. چگونگی هوای هر روز از پنج روز پیتک را نشانهای از هوای ماهی از پنج ماه پس از آن می‌دانند. اگر هوای نخستین روز پیتک آفتابی باشد هوای روزهای«ارکما» را هم آفتابی می‌پندارند. یا اگر هوای دومین روز آن بارانی باشد، هوای «دما» را بارانی می‌دانند، بهمین گونه چگونگی «وهمن ما» و»«فردین ما» و «نوروزما» می‌انگارند. همچنین هوای هر یک از روزهای طاق «کرچما» را تا چهاردهم، یعنی روزهای اول و سوم و پنجم. سیزدهم، که جمله هفت روز می‌شود، نشانهای از هوای روزهای «کرچما» و شش ماه دیگر سال می‌دانند. مثلا اگر آسمان روز اول «کرچما» گرفته و بارانی شود، هوای سراسر ماه «کرچما» را گرفته و بارانی می‌پندارند. یا اگر هوای روز سوم آن باز و آفتابی شود، هوای تمام روزهای ماه «هر ما» را باز و آفتابی خواهند دانست. بهمین طریق هوای روزهای پنجم و هفتم و سیزدهم را نشانه هائی از برای هوای ماههای «تیرما» «مردال ما» و ..«اونما» می‌انگارند این هفت روز از «کرچما» را «کرچ در» می‌نامند و در این روزها گلکاری نمی‌کنند، تن نمی‌شویند، موی سر و چهره نمی‌تراشند و پشم گوسفند و موی بز نمی چینندو چون معتقدند که: اگر گلکاری بکنند مار درخانه شان آشکار خواهد شد و آشیانه و تخم‌گذاری خواهد کرد. اگر موی سر بتراشند یا تن بشویند، موی سر و تن و چهره شان سفید می‌شود و می‌ریزد. اگر پشم گوسفند یا موی بز را بچینند، بیماری و بلا در دام می‌افتد.
آغاز تاریخ تبری همزمان با سال ۳۱هجری است. پس از در گذشت یزدگرد سوم، اسپهبد گیل ژاماسبی پادشاه تبرستان برای آیین نیاکان خود پرچم استقلال برافراشت از آن زمان تاریخ نوین مازندران پس از ظهور و گسترش اسلام در این سرزمین آغاز گشت هر سال تبری به چهار بخش، بهار، تابستان، پائیز، زمستان تقسیم می‌شود هر سال دارای دوازده ماه است و هر ماه سی روز می‌باشد که به اضافه پنج روز پتک می‌شود. در سال چهارم یک روز به پتک افزوده می‌شود و نام آن شیشک استآغاز هر سال تبری از نخستین روز از فردینه ماه یعنی برابر با۳ مرداد ماه شمسی و۲۵جولای میلادی است.
ورزش در مازندران
مازندران از استان‌های ورزشی ایران است و معروفترین ورزش آن ورزش ملی ایران کشتی است که در این بین جویبار را پاتخت کشتی جهان می‌نامند و ورزش‌های دیگری مانند ورزش‌های رزمی و توپی مانند والیبال، بسکتبال و فوتبال رونق بسیار در این استان داشته و یکی از قطب‌های ورزشی ایران و جهان به حساب می‌رود و از پایگاه‌های ورزشی ایران است و همه ساله بیشترین قهرمان ایرانی در تورنومنت‌های مختلف از این استان است.
مهم ترین تیم‌های ورزشی مازندران در لیگ‌های ورزشی ایران باشگاه والیبال کاله آمل، باشگاه بسکتبال بیم بابل، باشگاه بسکتبال کاله بابل،باشگاه فوتبال نساجی مازندران،باشگاه کشتی خونه به خونه بابل، باشگاه فوتسال راه ساری، باشگاه فوتبال خونه به خونه بابل،باشگاه فوتبال صنعت ساری، باشگاه فوتبال شموشک نوشهر، باشگاه فوتبال سایپا شمال، باشگاه فوتسال فجر قائم گلوگاه، باشگاه تاکسیرانی آمل، باشگاه فوتبال نفت محمودآباد، هیئت فوتبال دریای بابل، باشگاه ورزشی هتل ملک چالوس،باشگاه فوتبال شاهین بابل ،باشگاه ورزشی موسسه مالی و اعتباری ثامن‌الحجج آمل، باشگاه والیبال آریا صنعت بابل کنار، باشگاه والیبال کاله جوان، باشگاه ورزشی شهرداری بهشهر، باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس جویبار، باشگاه فرهنگی ورزشی صدرای زیرآب، باشگاه شهدا ساری، باشگاه فرهنگی ورزشی داماش بابل،باشگاه کشتی گاز مازندران، باشگاه فوتبال پیام صنعت آمل و باشگاه تنیس روی میز شورای شهر بابل هستند.
ورزشگاه‌ها
از مهمترین ورزشگاه‌های مازندران می‌توان به ورزشگاه شهید وطنی قائمشهر، ورزشگاه هفت تیر بابل، ورزشگاه شهدای ساری، ورزشگاه شهدای نوشهر و ... اشاره نمود.
آبدنگسر
آبدنگسر روستایی است در دو کیلومتری شهر شیرگاه و از توابع شهرستان سوادکوه. این روستا حدود ۳۰۰ نفر جمعیت دارد. به گفته پیشینیان در این روستا آبدنگ و پادنگ زیاد بوده و به این نام مشهور شده است.
عمده مردمان این روستا کشاورزی می‌کنند. این روستا از شمال به روستای تپه سر و شهر قائمشهر ؛ از جنوب به روستای چالی و شهر شیرگاه؛ از شرق به جنگل و از غرب به کلیج خیل منتهی می‌شود. این روستا از بدو انقلاب دارای شورای اسلامی بوده و این شورا خدماتی را به روستا نموده است؛ از جمله آب برق تلفن گاز.
این منطقه توسط راه آهن - از زمان پهلوی تا کنون - و رودخانه به چهار بخش تقسیم شده است . پل تاریخی شاه عباسی از جمله اثر تاریخی آن می‌باشد که بر روی رودخانه آن قرار گرفته است.
اترکله
اترکله، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان راستوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن زیر سه خانوار بوده‌است.
اتو
اتو، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان کسلیان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۵۶۵ نفر (۱۳۳خانوار) بوده‌است.
ارات‌بن
ارات بن، روستایی است از توابع دهستان ولوپی بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران با منظر طبیعی کوهستانی جنگلی با اقلیم چهارفصل برگی دیگر از کتاب آفرینش بهشت مازندران می‌باشد. این روستا در نزدیکی شهر آلاشت و در مسیر جاده توریستی دراسله قراردارد. نام این روستا مرکب از دو کلمه ارات (به معنای کشتزارهای وسیع) و بن به معنای پایین دست می‌باشد. ساکنین ارات بن اغلب از دو طایفه عالیشاه و سیاوشی می‌باشند که با مرور زمان و با تغییرات شناسنامه‌ای نامهای دیگر نیز در این روستا یافت می‌شود.
جمعیت
این روستا در قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲۵۳ نفر (۸۴خانوار) بوده‌است.
ارژنگ رودبار
ارژنگ رودبار، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان راستوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۰۷ نفر (۳۴خانوار) بوده‌است.
ارفع‌ده
ارفع ده، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان راستوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۳۷۹ نفر (۹۹خانوار) بوده‌است.
اریم
اریم، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان راستوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۱۱ نفر (۳۶خانوار) بوده‌است.
ازان‌ده
ازان ده، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان راستوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۱۵ نفر (۳۶خانوار) بوده‌است.
ازود
ازود، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان راستوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن زیر سه خانوار بوده‌است.
اساس
اساس، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان راستوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲۷۴ نفر (۷۱خانوار) بوده‌است.
اسبوکلا
اسبوکلا، روستایی است از توابع بخش شیرگاه شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان لفور قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۴۳ نفر (۲۰خانوار) بوده‌است.
اسپرز
اسپرز، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان ولوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲۷ نفر (۸خانوار) بوده‌است.
اسپوکلا
اسپو کلاً، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان ولوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۷۵ نفر (۲۳خانوار) بوده‌است.
استخرسر
استخرسر، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان سوادکوه در استان مازندران ایران.
جمعیت
این روستا در دهستان راستوپی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۰۹ نفر (۲۹خانوار) بوده‌است.
وب‌گاه
وب‌گاه،تارگاه ، تارنما، سایت یا وب‌سایت مجموعه‌ای از صفحات وب است که دارای یک دامنه اینترنتی یا زیردامنه اینترنتی مشترک‌اند و به صورت مجموعه‌ای از صفحات مرتبط که داده‌هایی نظیر متن، صدا، تصویر و فیلم، روی آن ها ارائه می‌شود، روی تار جهان‌گستر شبکهٔ اینترنت قرار می‌گیرد.
صفحهٔ وب سندی است که معمولاً به صورت اچ‌تی‌ام‌ال نوشته می‌شود و همواره با استفاده از پروتکل اچ‌تی‌تی‌پی می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد. پروتکل اچ‌تی‌تی‌پی اطلاعات را از کارساز وب‌گاه به مرورگر وب کاربر منتقل می‌کند تا این اطلاعات برای کاربر نمایش داده شوند.
همهٔ وب‌گاهها در کنار هم یک تار جهان‌گستر بزرگ از اطلاعات را درست می‌کنند.
دسترسی به صفحات وب‌گاه از طریق یک ریشهٔ مشترک یوآرال با نام صفحه اصلی امکان پذیر است که این صفحهٔ اصلی از لحاظ فیزیکی روی همان کارساز قرار می‌گیرد. یوآرال‌های صفحات آنها را به صورت هرمی سازمان‌دهی می‌کنند اگرچه ابرپیوندهای موجود میانشان تعیین می‌کنند که چگونه کاربر اطلاعات را ببینند و چگونه ترافیک وب، بین بخشهای مختلف وب‌گاه پخش شود.
برای دسترسی به اطلاعات برخی از سایت‌های وب می‌بایست حق اشتراک داشته باشید. از میان وب‌گاههایی که برای ورود به آنها به اشتراک نیاز دارید، می‌توان به وبگاههای پورنوگرافی اینترنتی، بخش‌هایی از وبگاههای خبری، وبگاههای بازی، میزگردهای اینترنتی، خدمات رایانامه، وب و سایت‌های ارایه‌کنندهٔ داده‌های بلادرنگ بهابازار اشاره کرد.
مرور
وب‌گاه می‌تواند محصول تلاش یک فرد یا یک گروه باشد که با هدف خاصی تهیه می‌شود. هر وب‌گاه می‌تواند ابرپیوندهایی به بقیهٔ وب‌گاهها داشته‌باشد و بنابراین گاهی اوقات کاربر نمی‌تواند میان سایت‌های مختلف تمایز آشکاری قایل شود.
وب‌گاهها را به زبان اچ‌تی‌ام‌ال می‌نویسند و یا پس از آنکه در زبان دیگری نوشته می‌شوند به زبان اچ‌تی‌ام‌ال تبدیلشان می‌کنند و دسترسی به آنها از طریق یک نرم‌افزار با نام مرورگر وب یا مشتری HTTP امکان‌پذیر است. دسترسی به وب‌گاهها از طریق رایانه‌های موجود روی شبکهٔ اینترنت یا وسایل مرتبط با اینترنت شامل رایانه‌های رومیزی، رایانه‌های کیفی و روپایی، رایانه‌های دستیار (PDA) و تلفن‌های همراه امکان‌پذیر است.
یک سامانهٔ رایانه‌ای که با عنوان کارساز وب و همچنین سرور HTTP شناخته می‌شود میزبان وب‌گاه است. اصطلاحات سرور وب و HTTP می‌توانند به نرم‌افزاری اشاره کنند که روی این سامانه‌های رایانه‌ای اجرا می‌شوند و داده‌های مربوط به صفحات وب را بازیابی می‌کنند، و در مقابل درخواست کاربران وب‌گاه، اطلاعات را تحویل می‌دهند. کارساز اچ‌تی‌تی‌پی آپاچی معروفترین نرم‌افزار کارساز وب موجود است. بر اساس آمارهای نت‌کرفت و همچنین IIS از شرکت ماکروسافت هم کاربرد بسیار زیادی دارد.
وب‌گاه ایستا، وب‌گاهی است که اطلاعات آن به ندرت تغییر می‌کنند و تغییر اندک اطلاعات در آن با نرم‌افزارهای ویرایش شخصی صورت می‌گیرد. نرم‌افزارهای ویرایش‌گر مهم که کاربرد شخصی فراوانی دارند عبارت اند از:
ویرایش‌گرهای متن مانند Notepad یا برنامه‌های ویرایش‌گر متنی که درشان می‌توان پروندهٔ HTML را مستقیماً ویراست.
ویرایش‌گرهای چاپ‌نما (WYSIWYG) مانند Microsoft FrontPage و Macromedia Dreamweaver که در آنها اطلاعات سایت را یک واسط GUI می‌ویراید و پروندهٔ HTML با نرم‌افزار ویرایش‌گر خودکار تولید می‌شود.
ویرایش‌گرهای الگومحور مانند Rapidweaver و iWeb که به کاربران اجازه می‌دهند به سرعت حتی بدون هیچ آشنایی با HTML و تنها با انتخاب الگوی مورد نظر خود از میان الگوهای موجود، سایت وب مورد نظرشان را ایجاد کرده و آنرا روی سرور وب قرار دهند. افزودن رنگ و تصویر و متن به الگو با استفاده از یک نشر رومیزی (DTP) صورت می‌گیرد که در این صورت نیازی به آشنایی با کد HTML وجود ندارد.
وب‌گاه پویا وب‌گاهی است که دایماً با کاربران اطلاعات دادوستد می‌کند و اطلاعاتش به سرعت تغییر می‌کند. ارتباط با کاربر با متغیرهای پایگاه داده مانند متغیرهای نشست، متغیرهای بخش سرور (داده‌های محیطی و...) یا کوکی‌های HTTP صورت می‌پذیرد و گاهی هم این ارتباط به مستقیماً رخ می‌دهد(مثلا از راه حرکت نشانگر موش‌واره بر روی برخی قسمتهای صفحه). هنگامی که وب‌گاه درخواست کاربر برای اتصال به یک صفحه را دریافت می‌کند، صفحه مورد نظر به خودکار توسط نرم‌افزار از انبار ذخیرهٔ موجود برداشته می‌شود و فرد می‌تواند به اطلاعات دست یابد. مثلاً وب‌گاه می‌تواند وضعیت ارتباط فعلی بین کاربر و گفت‌وگو را نشان دهد، وضعیت جدید را نمایش دهد و یا اطلاعات شخصی کاربر را در اختیار وی بگذارد.
سامانه‌های نرم‌افزاری تنوع بسیار زیادی دارند و از میان آنها می‌توان به صفحات کارساز فعال (ASP)، صفحات کارساز جاوا (JSP) و زبان برنامه نویسی ابرمتن‌پرداز (PHP) اشاره کرد که در تولید وب‌سایت‌های پویا کاربرد بسیاری دارند. ممکن است اطلاعات وب‌گاه از یک یا چند دادگان بازیابی شوند و یا در بازیابی آنها از فناوری‌های گسترش‌پذیرنویسی (XML) محور مانند چکیدهٔ وب‌گاه (RSS) استفاده کنیم. محتویات ایستا را می‌توان پویا تولید کرد، که این فراوری اطلاعات می‌تواند موقتی بوده یا بر اساس وقوع رخ‌داد خاصی صورت پذیرد. در این صورت برای استفاده از موتار پویای اختصاص یافته به هر کاربر یا هر اتصال کارآیی سامانه کاهش نمی‌یابد.
اپلتها می‌توانند توانایی‌های مرورگرهای وب را بیفزایند و از آنها برای نمایش «محتویات فعال» استفاده کنند. از میان این نرم‌افزارها می‌توان به Flash یا اپلت‌های نوشته شده به زبان جاوا اشاره کرد. زبان‌های ابرمتن‌نویسی پویا(DHTML) در به‌روزآوری بی درنگ صفحات وب کاربرد زیادی دارند (در صورت استفاده از این فن، برای اعمال تغییرات به اطلاعات موجود لازم نیست به بارگذاری بپردازید)، که در آنها از الگوی شیءگرای سند(DOM) و جاوااسکرپیت استفاده شده‌است، که در مرورگرهای نوین وب به صورت پیش‌ساخته دیده می‌شوند.
شیوهٔ نگارش و گویش
«وب» فارسی نیست و شکل مختصر عبارت «وب (تار) جهان‌گستر» است. البته فرهنگستان فارسی واژهٔ وب را به عنوان واژهٔ دخیل پذیرفته‌است و تارنما جایش را به وب‌گاه داده‌است. به هر حال ممکن است تا یک‌نواخت شدن شیوه نگارش این کلمه مدت زمان زیادی طول بکشد. این اختلاف دیدگاه در مورد مشتقات این کلمه مانند «وبنوشت»/«وبنوشت» نیز وجود دارد. در مطبوعات و گفتاری مردم از «وب‌سایت» و «سایت» به عنوان شیوه نگارش مطلوب یاد شده‌است. همچنین در برخی جاها از ترکیبات لفظ «پایگاه» مانند «پایگاه اینترنتی» استفاده می‌کنند.برخی اوقات به آن تارنما هم گفته می شود.
انواع وب‌گاهها
وبگاههای گوناگون با محتویات و کاربردهای مختلف بر روی اینترنت به چشم می‌خورند که در طبقه‌بندی آنها روش‌های متعددی وجود دارد. برخی از این طبقه بندی‌ها عبارتند از:
وبگاههای وابسته: یک درگاه وب که علاوه بر CMS خود، اطلاعات بقیهٔ ارایه‌دهندگان خدمات را به ازای دریافت مبلغی در اختیار کاربران قرار می‌دهند. معمولاً سه ارتباط اصلی قابل تصور است. موسسات وابسته مانند cj.com، دفترهای تبلیغاتی هم‌چون ebay.com و مصرف‌کنندگان مثل یاهو.
وبگاههای بایگانی: که در نگهداری از اطلاعات با ارزش کاربرد دارند. برای نمونه: Internet Archive که از سال ۱۹۹۶ میلیاردها وب‌صفحهٔ کهنه (و نو) را در خود جای داده‌است و Google Groups که تا اوایل سال ۲۰۰۵ بیش از هشت‌صدوپنجاه‌وچهارمیلیون پیام فرستاده به گروه‌های بحث و خبر شبکهٔ کاربران را در خود اندوخته‌است.
وب نوشت دهنده ها: وب‌گاههایی اند که درشان افراد اطلاعات روزانهٔ خود را نگهداری می‌کنند و گاهی هم میزگردهای مختلف را دربرمی‌گیرند. برای مثال می‌توان به blogger.com و wordpress.com اشاره کرد.
وبگاههای میزبانیهاست:میزبانی وب یا وب هُستینگ (به انگلیسی: Web Hosting) به مفهوم فراهم ساختن فضایی است که کاربر می‌تواند فایل‌های وب‌گاه خود را در آن قرار دهد.
وب‌گاه بازرگانی: که در بهبود خدمات یا رونق بازرگانی کاربرد دارند.
وب‌گاه تجاری یا سایت تجارت الکترونیک: که برای خرید کاملاً مورد استفاده قرار می‌گیرد، مانند: amazon.com
وب‌گاه ارتباطییا شبکه اجتماعی: وب‌گاهی که در آن افراد با علایق مشترک به دادوستد اطلاعات می‌پردازند، معمولاً از طریق گفتگو یا بردهای پیام، برای مثال:مای‌اسپیس.
وبگاههای دادگان: وب‌گاهی که کاربرد اصلی‌اش در جست‌وجو و نمایش محتویات پایگاه‌های داده خاص مانند IMDB(بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها).
وب‌گاه نرم‌افزارسازی: سایتی که هدفش ارایهٔ اطلاعات و منابع مربوط به تولید نرم‌افزار، مهندسی نرم‌افزار، طراحی وب و مواردی از این قبیل است.
وب‌گاه راهنمای دادگان: سایتی که حاوی مطالب مختلفی است که به صورت منظم طبقه‌بندی شده‌است مانند راهنمای یاهو، راهنمای گوگل.
وبگاههای دریافت: مشخصاً در دانلودکردن اطلاعات مثلاً نرم‌افزارها،آهنگ ها نسخه‌های نمایشی بازی‌ها یا پس‌زمینه‌های رایانه‌ای کاربرد دارند که معمولا در کشور هایی که قانون کپی رایت را رعایت می کنند و به آن اهمیت می دهند این سایت ها غیر مجاز هستند و با آن ها برخورد قانونی می شود.ولی کشور هایی مانند ایران،سایت های دانلود بسیاری دارند.
وبگاههای استخدامی: به کارفرمایان این امکان را می‌دهند که نیازهای کاری خود را با اینترنت در اختیار کاربران بنهند. فرد جویای کار هم می‌تواند برگهٔ درخواست همکاری را پر کرده و یا اطلاعات شخصی خود را در اختیار کارفرما بگذارد.
وب‌گاه بازی: سایتی که افراد با مراجعه به آن همانند مراجعه به «زمین بازی» به بازی می‌پردازند مانند pogo.com.
وبگاههای دامنهٔ جغرافیایی: به نامهای دامنه‌ای اشاره دارد که مشابه نامهای مناطق جغرافیایی هستند مانند شهرها و کشورها برای مثال Richmond.com با آدرس اینترنتی www.richmond.com نام دامنهٔ جغرافیایی ریچموند در ایالت ویرجینا است.
وب‌گاه،تارگاه ، تارنما، سایت یا وب‌سایت مجموعه‌ای از صفحات وب است که دارای یک دامنه اینترنتی یا زیردامنه اینترنتی مشترک‌اند و به صورت مجموعه‌ای از صفحات مرتبط که داده‌هایی نظیر متن، صدا، تصویر و فیلم، روی آن ها ارائه می‌شود، روی تار جهان‌گستر شبکهٔ اینترنت قرار می‌گیرد.
صفحهٔ وب سندی است که معمولاً به صورت اچ‌تی‌ام‌ال نوشته می‌شود و همواره با استفاده از پروتکل اچ‌تی‌تی‌پی می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد. پروتکل اچ‌تی‌تی‌پی اطلاعات را از کارساز وب‌گاه به مرورگر وب کاربر منتقل می‌کند تا این اطلاعات برای کاربر نمایش داده شوند.
همهٔ وب‌گاهها در کنار هم یک تار جهان‌گستر بزرگ از اطلاعات را درست می‌کنند.
دسترسی به صفحات وب‌گاه از طریق یک ریشهٔ مشترک یوآرال با نام صفحه اصلی امکان پذیر است که این صفحهٔ اصلی از لحاظ فیزیکی روی همان کارساز قرار می‌گیرد. یوآرال‌های صفحات آنها را به صورت هرمی سازمان‌دهی می‌کنند اگرچه ابرپیوندهای موجود میانشان تعیین می‌کنند که چگونه کاربر اطلاعات را ببینند و چگونه ترافیک وب، بین بخشهای مختلف وب‌گاه پخش شود.
برای دسترسی به اطلاعات برخی از سایت‌های وب می‌بایست حق اشتراک داشته باشید. از میان وب‌گاههایی که برای ورود به آنها به اشتراک نیاز دارید، می‌توان به وبگاههای پورنوگرافی اینترنتی، بخش‌هایی از وبگاههای خبری، وبگاههای بازی، میزگردهای اینترنتی، خدمات رایانامه، وب و سایت‌های ارایه‌کنندهٔ داده‌های بلادرنگ بهابازار اشاره کرد.
مرور
وب‌گاه می‌تواند محصول تلاش یک فرد یا یک گروه باشد که با هدف خاصی تهیه می‌شود. هر وب‌گاه می‌تواند ابرپیوندهایی به بقیهٔ وب‌گاهها داشته‌باشد و بنابراین گاهی اوقات کاربر نمی‌تواند میان سایت‌های مختلف تمایز آشکاری قایل شود.
وب‌گاهها را به زبان اچ‌تی‌ام‌ال می‌نویسند و یا پس از آنکه در زبان دیگری نوشته می‌شوند به زبان اچ‌تی‌ام‌ال تبدیلشان می‌کنند و دسترسی به آنها از طریق یک نرم‌افزار با نام مرورگر وب یا مشتری HTTP امکان‌پذیر است. دسترسی به وب‌گاهها از طریق رایانه‌های موجود روی شبکهٔ اینترنت یا وسایل مرتبط با اینترنت شامل رایانه‌های رومیزی، رایانه‌های کیفی و روپایی، رایانه‌های دستیار (PDA) و تلفن‌های همراه امکان‌پذیر است.
یک سامانهٔ رایانه‌ای که با عنوان کارساز وب و همچنین سرور HTTP شناخته می‌شود میزبان وب‌گاه است. اصطلاحات سرور وب و HTTP می‌توانند به نرم‌افزاری اشاره کنند که روی این سامانه‌های رایانه‌ای اجرا می‌شوند و داده‌های مربوط به صفحات وب را بازیابی می‌کنند، و در مقابل درخواست کاربران وب‌گاه، اطلاعات را تحویل می‌دهند. کارساز اچ‌تی‌تی‌پی آپاچی معروفترین نرم‌افزار کارساز وب موجود است. بر اساس آمارهای نت‌کرفت و همچنین IIS از شرکت ماکروسافت هم کاربرد بسیار زیادی دارد.
وب‌گاه ایستا، وب‌گاهی است که اطلاعات آن به ندرت تغییر می‌کنند و تغییر اندک اطلاعات در آن با نرم‌افزارهای ویرایش شخصی صورت می‌گیرد. نرم‌افزارهای ویرایش‌گر مهم که کاربرد شخصی فراوانی دارند عبارت اند از:
ویرایش‌گرهای متن مانند Notepad یا برنامه‌های ویرایش‌گر متنی که درشان می‌توان پروندهٔ HTML را مستقیماً ویراست.
ویرایش‌گرهای چاپ‌نما (WYSIWYG) مانند Microsoft FrontPage و Macromedia Dreamweaver که در آنها اطلاعات سایت را یک واسط GUI می‌ویراید و پروندهٔ HTML با نرم‌افزار ویرایش‌گر خودکار تولید می‌شود.
ویرایش‌گرهای الگومحور مانند Rapidweaver و iWeb که به کاربران اجازه می‌دهند به سرعت حتی بدون هیچ آشنایی با HTML و تنها با انتخاب الگوی مورد نظر خود از میان الگوهای موجود، سایت وب مورد نظرشان را ایجاد کرده و آنرا روی سرور وب قرار دهند. افزودن رنگ و تصویر و متن به الگو با استفاده از یک نشر رومیزی (DTP) صورت می‌گیرد که در این صورت نیازی به آشنایی با کد HTML وجود ندارد.
وب‌گاه پویا وب‌گاهی است که دایماً با کاربران اطلاعات دادوستد می‌کند و اطلاعاتش به سرعت تغییر می‌کند. ارتباط با کاربر با متغیرهای پایگاه داده مانند متغیرهای نشست، متغیرهای بخش سرور (داده‌های محیطی و...) یا کوکی‌های HTTP صورت می‌پذیرد و گاهی هم این ارتباط به مستقیماً رخ می‌دهد(مثلا از راه حرکت نشانگر موش‌واره بر روی برخی قسمتهای صفحه). هنگامی که وب‌گاه درخواست کاربر برای اتصال به یک صفحه را دریافت می‌کند، صفحه مورد نظر به خودکار توسط نرم‌افزار از انبار ذخیرهٔ موجود برداشته می‌شود و فرد می‌تواند به اطلاعات دست یابد. مثلاً وب‌گاه می‌تواند وضعیت ارتباط فعلی بین کاربر و گفت‌وگو را نشان دهد، وضعیت جدید را نمایش دهد و یا اطلاعات شخصی کاربر را در اختیار وی بگذارد.
سامانه‌های نرم‌افزاری تنوع بسیار زیادی دارند و از میان آنها می‌توان به صفحات کارساز فعال (ASP)، صفحات کارساز جاوا (JSP) و زبان برنامه نویسی ابرمتن‌پرداز (PHP) اشاره کرد که در تولید وب‌سایت‌های پویا کاربرد بسیاری دارند. ممکن است اطلاعات وب‌گاه از یک یا چند دادگان بازیابی شوند و یا در بازیابی آنها از فناوری‌های گسترش‌پذیرنویسی (XML) محور مانند چکیدهٔ وب‌گاه (RSS) استفاده کنیم. محتویات ایستا را می‌توان پویا تولید کرد، که این فراوری اطلاعات می‌تواند موقتی بوده یا بر اساس وقوع رخ‌داد خاصی صورت پذیرد. در این صورت برای استفاده از موتار پویای اختصاص یافته به هر کاربر یا هر اتصال کارآیی سامانه کاهش نمی‌یابد.
اپلتها می‌توانند توانایی‌های مرورگرهای وب را بیفزایند و از آنها برای نمایش «محتویات فعال» استفاده کنند. از میان این نرم‌افزارها می‌توان به Flash یا اپلت‌های نوشته شده به زبان جاوا اشاره کرد. زبان‌های ابرمتن‌نویسی پویا(DHTML) در به‌روزآوری بی درنگ صفحات وب کاربرد زیادی دارند (در صورت استفاده از این فن، برای اعمال تغییرات به اطلاعات موجود لازم نیست به بارگذاری بپردازید)، که در آنها از الگوی شیءگرای سند(DOM) و جاوااسکرپیت استفاده شده‌است، که در مرورگرهای نوین وب به صورت پیش‌ساخته دیده می‌شوند.
شیوهٔ نگارش و گویش
«وب» فارسی نیست و شکل مختصر عبارت «وب (تار) جهان‌گستر» است. البته فرهنگستان فارسی واژهٔ وب را به عنوان واژهٔ دخیل پذیرفته‌است و تارنما جایش را به وب‌گاه داده‌است. به هر حال ممکن است تا یک‌نواخت شدن شیوه نگارش این کلمه مدت زمان زیادی طول بکشد. این اختلاف دیدگاه در مورد مشتقات این کلمه مانند «وبنوشت»/«وبنوشت» نیز وجود دارد. در مطبوعات و گفتاری مردم از «وب‌سایت» و «سایت» به عنوان شیوه نگارش مطلوب یاد شده‌است. همچنین در برخی جاها از ترکیبات لفظ «پایگاه» مانند «پایگاه اینترنتی» استفاده می‌کنند.برخی اوقات به آن تارنما هم گفته می شود.
انواع وب‌گاهها
وبگاههای گوناگون با محتویات و کاربردهای مختلف بر روی اینترنت به چشم می‌خورند که در طبقه‌بندی آنها روش‌های متعددی وجود دارد. برخی از این طبقه بندی‌ها عبارتند از:
وبگاههای وابسته: یک درگاه وب که علاوه بر CMS خود، اطلاعات بقیهٔ ارایه‌دهندگان خدمات را به ازای دریافت مبلغی در اختیار کاربران قرار می‌دهند. معمولاً سه ارتباط اصلی قابل تصور است. موسسات وابسته مانند cj.com، دفترهای تبلیغاتی هم‌چون ebay.com و مصرف‌کنندگان مثل یاهو.
وبگاههای بایگانی: که در نگهداری از اطلاعات با ارزش کاربرد دارند. برای نمونه: Internet Archive که از سال ۱۹۹۶ میلیاردها وب‌صفحهٔ کهنه (و نو) را در خود جای داده‌است و Google Groups که تا اوایل سال ۲۰۰۵ بیش از هشت‌صدوپنجاه‌وچهارمیلیون پیام فرستاده به گروه‌های بحث و خبر شبکهٔ کاربران را در خود اندوخته‌است.
وب نوشت دهنده ها: وب‌گاههایی اند که درشان افراد اطلاعات روزانهٔ خود را نگهداری می‌کنند و گاهی هم میزگردهای مختلف را دربرمی‌گیرند. برای مثال می‌توان به blogger.com و wordpress.com اشاره کرد.
وبگاههای میزبانیهاست:میزبانی وب یا وب هُستینگ (به انگلیسی: Web Hosting) به مفهوم فراهم ساختن فضایی است که کاربر می‌تواند فایل‌های وب‌گاه خود را در آن قرار دهد.
وب‌گاه بازرگانی: که در بهبود خدمات یا رونق بازرگانی کاربرد دارند.
وب‌گاه تجاری یا سایت تجارت الکترونیک: که برای خرید کاملاً مورد استفاده قرار می‌گیرد، مانند: amazon.com
وب‌گاه ارتباطییا شبکه اجتماعی: وب‌گاهی که در آن افراد با علایق مشترک به دادوستد اطلاعات می‌پردازند، معمولاً از طریق گفتگو یا بردهای پیام، برای مثال:مای‌اسپیس.
وبگاههای دادگان: وب‌گاهی که کاربرد اصلی‌اش در جست‌وجو و نمایش محتویات پایگاه‌های داده خاص مانند IMDB(بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها).
وب‌گاه نرم‌افزارسازی: سایتی که هدفش ارایهٔ اطلاعات و منابع مربوط به تولید نرم‌افزار، مهندسی نرم‌افزار، طراحی وب و مواردی از این قبیل است.
وب‌گاه راهنمای دادگان: سایتی که حاوی مطالب مختلفی است که به صورت منظم طبقه‌بندی شده‌است مانند راهنمای یاهو، راهنمای گوگل.
وبگاههای دریافت: مشخصاً در دانلودکردن اطلاعات مثلاً نرم‌افزارها،آهنگ ها نسخه‌های نمایشی بازی‌ها یا پس‌زمینه‌های رایانه‌ای کاربرد دارند که معمولا در کشور هایی که قانون کپی رایت را رعایت می کنند و به آن اهمیت می دهند این سایت ها غیر مجاز هستند و با آن ها برخورد قانونی می شود.ولی کشور هایی مانند ایران،سایت های دانلود بسیاری دارند.
وبگاههای استخدامی: به کارفرمایان این امکان را می‌دهند که نیازهای کاری خود را با اینترنت در اختیار کاربران بنهند. فرد جویای کار هم می‌تواند برگهٔ درخواست همکاری را پر کرده و یا اطلاعات شخصی خود را در اختیار کارفرما بگذارد.
وب‌گاه بازی: سایتی که افراد با مراجعه به آن همانند مراجعه به «زمین بازی» به بازی می‌پردازند مانند pogo.com.
وبگاههای دامنهٔ جغرافیایی: به نامهای دامنه‌ای اشاره دارد که مشابه نامهای مناطق جغرافیایی هستند مانند شهرها و کشورها برای مثال Richmond.com با آدرس اینترنتی www.richmond.com نام دامنهٔ جغرافیایی ریچموند در ایالت ویرجینا است.
ساعت : 10:47 pm | نویسنده : admin
|
مطلب بعدی